Antywłamaniowe i bezpieczne szyby — klasyfikacja szyb, którą powinieneś znać

Potocznie zwane bezpiecznymi i antywłamaniowymi — tak wiele osób określa wysokiej klasy szyby, które mają chronić ich domostwa przed włamaniem i innymi nieprzewidzianymi anomaliami. Co warto o nich wiedzieć? Jak wygląda klasyfikacja oraz zastosowanie w stolarce okiennej i drzwiowej? Ponieważ wiele osób ma problem z tym tematem, postanowiliśmy się go podjąć. Mamy nadzieję, że wiedza, którą przekazujemy w tym artykule pomoże Ci nie tylko zrozumieć różnice między tradycyjnymi szybami a tymi antywłamaniowymi, ale także podjąć słuszne decyzje, które przez wiele lat będą owocowały poczuciem bezpieczeństwa i bezproblemowym użytkowaniem okien.

Z artykułu dowiesz się:

• jak szukać rzetelnych informacji dotyczących klasyfikacji szyb
• na jakich normach bazować szukając rzetelnych informacji dotyczących klasyfikacji szyb
• czym są szyby bezpieczne
• jakie klasy szyb wyróżnia się biorąc pod uwagę możliwość ich rozbicia
• jakie klasy wyróżnia się dla szkła biorąc pod uwagę odporność produktu na pękanie i robicie
• kiedy szkło warstwowe możemy określić mianem bezpiecznego
• co warto wiedzieć na temat szyb antywłamaniowych
• jakiej normy powinni przestrzegać producenci stolarki okiennej i drzwiowej

Szyby bezpieczne oznaczone symbolami O1 i O2 lub P1A to produkty, o które bardzo często pytają Klienci. Okazuje się jednak, że wspomniane wyżej pierwsze dwie klasy zostały wycofane z norm, jakich powinni przestrzegać producenci przeszkleń wykorzystywanych w stolarce okiennej i drzwiowej. Jakich zatem szyb szukać? W związku z tym, że w wielu miejscach podawane są błędne informacje, chcemy przekazać Ci rzetelną wiedzę. Jak obecnie przedstawia się klasyfikacja szyb? Na jakie parametry warto zwrócić uwagę podczas ich wyboru?

Jak szukać rzetelnych informacji dotyczących klasyfikacji szyb?

Chcąc wybrać najlepsze okna z pewnością wielokrotnie przeszukiwałeś sieć. Co znalazłeś? Zapewne stare oznaczenia szyb, które obecnie już nie obowiązują. Tak, musimy to przyznać — na wielu branżowych stronach, a także stronach producentów widnieją jeszcze nieaktualne dane, które mogą wprowadzić Klienta w błąd. Nie zawsze bowiem sprawdza on datę publikacji, a także wertuje obowiązujące normy prawne. Dlatego też przekazaną, nieaktualną wiedzę przyjmuje za rzetelną. Pamiętaj zatem, aby szukając trafnych informacji, zawsze sprawdzać czas, w którym je opublikowano. Wówczas jest szansa, że unikniesz bazowania na nieaktualnych oznaczeniach. A jeśli nadal będziesz miał wątpliwości, zajrzyj do obecnie obowiązujących norm lub przeczytaj do końca nasz artykuł. Eksperci renowa24.pl omówią w nim obecnie obowiązujące normy i klasyfikację szyb.

Nieaktualne informacje, które wciąż można spotkać w sieci powodują, że tematyka klasyfikacji szyb w zakresie ich bezpieczeństwa dla użytkowników, a także ochrony budynków przed włamaniem, dla wielu osób wciąż jest niejasna i budzę wątpliwości. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że wielu specjalistów nadal używa przestarzałych oznaczeń w nowopowstałej dokumentacji projektowo-technicznej, co absolutnie nie powinno mieć miejsca.

Zdajemy sobie sprawę z tego, że dla przeciętnego Kowalskiego tematyka klasyfikacji szyb może nie być łatwa, dlatego też postaramy się wyjaśnić fachowe nazewnictwo, jakie można znaleźć w normach i porównać je z nazewnictwem potocznym, którego używa się na co dzień.

Na jakich normach bazować szukając rzetelnych informacji dotyczących klasyfikacji szyb?

Jeżeli chcesz rzetelnie podejść do klasyfikacji szyb, musisz w pierwszej kolejności zapoznać się z normami prawnymi, w których jasno określają oznaczenia szyb antywłamaniowych i bezpiecznych. Te będą wielokrotnie przywoływane w tym artykule. Mowa o następujących dokumentach:

1. norma PN-EN 356:2000 - dokument dotyczy szkła stosowanego w budownictwie, w tym szyb ochronnych. Przedstawia przede wszystkim klasyfikację i badania przeprowadzone na odporność szkła na ręczny atak;
2. norma PN-EN 12600:2004 - która omawia udarową metodę badania i klasyfikacji szkła płaskiego;
3. norma PN-EN ISO 12543-1:20011 - traktuje o szkle w budownictwie, w szczególności o szkle warstwowym i bezpiecznym szkle warstwowym. Część pierwsza normy określa definicję i opisy części składkowych. Wspomniany dokument zastępuje normę PN-EN ISO 12543-1:2000
4. norma PN-EN ISO 12543-2:2011 - w dokumencie omawiane jest bezpieczne szkło warstwowe, a dokładnie jego bezpieczeństwo. Wspomniany dokument zastępuje normę PN-EN ISO 12543-2:2000 oraz PN_EN ISO 12543-2:2000/A1-2005
5. norma PN-EN ISO 12543-3:2011 - dokument porusza temat szkła warstwowego oraz bezpiecznego szkła warstwowego. Zastępuje normę PN_EN ISO 12543-3:2000;
6. norma PN-EN 12150-1:2002 - w dokumencie można odnaleźć informacje nt. termicznego hartowanego szkła sodowo-wapniowo-krzemianowego. Norma określa definicje i opis.
7. norma PN-EN 12150-2:2006 - dokument wyjaśnia temat termicznie hartowanego szkła bezpiecznego sodowo-wapniowo-krzemianowego, w szczególności mowa w nim o ocenie zgodności wyrobu z normą. Dokument zastępuje normę PN-EN 12150-2:2005;
8. norma PN-EN 1627:2011 - dokument określa klasyfikację i wymagania dotyczące szyb stosowanych w drzwiach oknach, ścianach osłonowych oraz kratach i żaluzjach.

Czym są szyby bezpieczne?

Szyby bezpieczne to potoczne określenie szybom warstwowym, tzw. laminowanym, które składają się z dwóch tafli szkła, którego grubość wynosi 3 mm. Szkło dodatkowo przedzielono trwale je łączącą warstwą foli PVB 33.1, której grubość wynosi 6,4 mm. Tego typu konstrukcja przypisywana była do wycofanych obecnie oznaczeń O1 i O2.

Przyglądając się tego typu produktom trzeba mieć jednak na uwadze, że na miano szyb bezpiecznych zasługuje znacznie większa grupa produktów. Szyby bezpieczne to takie, które poza produktem warstwowym, zwanym potocznie laminowanym, obejmują takie asortyment jak: szkło warstwowe o wartościach ognioodpornych czy szkło monolityczne hartowane.

Aby można było wyżej wymienione produkty zakwalifikować do kategorii szyb bezpiecznych, muszą one spełniać warunki określone w wyżej wymienionych normach nr PN-EN ISO 12543-1:20011, PN-EN ISO 12543-2:2011, PN-EN ISO 12543-3:2011, PN-EN 12150-1:2002, PN-EN 12150-2:2006. Co więcej, po przeprowadzeniu testów wahadłem, muszą spełniać warunki określone w normie PN-EN 12600:2004. Badanie, o którym mowa w dokumencie ma za zadanie określić odporność testowanej szyby na uderzenie „ciałem miękkim”, którego waga wynosi 50 kg. W czasie jego przeprowadzania istotne jest, aby siła natarcia była różna, co pozwoli odwzorować rozmaitą siłę, z jaką w szybę może uderzyć człowiek. Badanie to ma także pokazać jak zachowa się szyba, która ulegnie pęknięciu lub rozbiciu. Tego typu badania jasno pokazują, jak zachowuje się szyba podczas niezamierzonego uderzenia. Tego typu badania pozwalają podzielić produkt na odpowiednie klasy.

Jakie klasy szyb wyróżnia się biorąc pod uwagę możliwość ich rozbicia?

Po przeprowadzeniu badań wytrzymałościowych eksperci określają klasę, do której powinno zaliczyć się badaną szybę. Ze względu na sposób zachowania się szkła podczas rozbicia, można wyróżnić trzy rodzaje klas:

1. TYP A — szyba, której sposób pękania jest charakterystyczny dla szkła odprężonego, które jest termicznie i chemiczne wzmocnionego. Popękane szkło rozdziela się na fragmenty, które charakteryzują się ostrymi obrzeżami. Niektóre elementy mogą być naprawdę duże.
2. TYP B — w tym wypadku szyba pęka podobnie jak szkło warstwowe, zbrojone i zbrojone polerowane. W czasie rozbicia szyby pojawiają się liczne spękania. Charakterystyczne jest to, że odłamki nie oddzielają się od siebie.

• TYP C — tutaj szyba pęka podobnie jak szkło hartowane, tzn. pęka na wiele małych odłamków, które są stosunkowo nieszkodliwe dla użytkowników.

Jakie klasy wyróżnia się dla szkła biorąc pod uwagę odporność produktu na pękanie i rozbicie?

Wybierając okno, warto skupić się także na trzech klasach, jakie określono dla szkła, biorąc pod uwagę odporność produktu na pękanie i rozbicie. Poszczególne klasy uzależnione są od wysokości, z jakiej podczas badań spada na szybę wahadło. Wyróżnia się:

• Klasę 3 - w tym wypadku szkło spełni założenia określone w punkcie 1. i 2., kiedy wysokość badania wynosi 19 cm.
• Klasę 2 - szkło spełni założenia określone w punkcie 1. i 2., jeśli badanie będzie przeprowadzone na wysokości między 19 a 45 cm.
• Klasę 1 - materiał spełni założenia punktów 1. i 2., jeśli badania będą przeprowadzone na wysokości między 19 a 120 cm.

Punkty 1. i 2. określają odpowiednio:

1. Wiele niewielkich pęknięć, które pojawiają się wewnątrz próbki jest dopuszczalnych. Nie mogą się pojawić jedynie w wyłamaniu lub otworze, przez który przejdzie kula o średnicy 7,6 cm. Maksymalna siła przyłożenia w tym wypadku nie może przekraczać 25 N. Jeżeli okaże się, że popękane odłamki odpadają od całości po trzech minutach od zastosowanego uderzenia, to ich całkowita masa nie może być większa od masy równoważnej, która jest równa 10000 mm2 oryginalnej próbki. Najmniejszy odłamek powinien zatem ważyć mniej niż 4400 m2 oryginalnej próbki.
2. w momencie rozpadu próbki dziesięć największych odłamków, jakie zebrano w ciągu trzech minut od wykonania badania wraz z odłamkami, które zebrano po 5 minutach od uderzenia nie powinno ważyć więcej, niż masa równoważna 6500 mm2 odnosząca się do oryginalnej próbki. Należy przy tym pamiętać, że odłamki powinny być wybierane jedynie z odsłoniętej części próbki, która znajduje się w ramie badawczej. Równoważna masa powinna powinna być określona na podstawie odsłoniętego obszaru i wszystkich odłamków, które znajdują się w ramie badawczej.

Jak widać powyżej, sposób określania pęknięcia i rozbicia szyby wymaga od specjalistów ogromnej dokładności.

Zapoznając się z klasyfikacjami wyrobu mającymi na celu określenie jego odporności na pękanie i rozbicie, warto zwrócić także uwagę na dodatkowe oznaczenia — α (β) φ, gdzie:

• α — określa największą wysokość spadania (19, 45, 120 cm) w określonej klasie, gdzie wyrób nie został rozbity lub popękał albo rozbił się zgodnie z wymaganiami podpunktów 1. lub 2.
• β — określa sposób pękania badanego szkła (A, B, C)
• φ — w ten sposób oznacza się najwyższą wysokość spadania w określonej klasie, w której wyrób nie został lub został rozbity. W tym wypadku należy pamiętać o tym, że rozbicie szkła musi być godne z wymaganiami podpunktu 1.

Kiedy szkło warstwowe można określić mianem bezpiecznego?

Aby szkło warstwowe mogło otrzymać miano szyby bezpiecznej musi spełniać minimum wymagań. Mowa tutaj o klasie 3(B). Ważne jest tutaj, że nie musi spełniać warunków dla φ. Tutaj φ można śmiało zastąpić zerem. Wówczas opis szyby bezpiecznej będzie kształtował się następująco: 3(B)0. Jeżeli natomiast chodzi o szkło hartowane, aby mogło być określone mianem bezpiecznego, musi uzyskać minimum klasę 3(C)0. Niemniej jednak warto pamiętać o tym, że najlepsze klasy to 1(B)1 i 1(C)1.

Zapoznając się z treścią normy PN-EN 12600:2004 można zauważyć, że oprócz szyb laminowanych i hartowanych wymienia się także inne rodzaje wyrobów, które śmiało można poddać wymienionym wyżej badaniom i zakwalifikować je do odpowiednich klas. Do tego typu produktów należą m.in.:

• szkło zbrojone,
• szkło zbrojone polerowane,
• szkło chemicznie wzmocnione,
• szkło odprężone z naklejoną folią,
• szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe.

Jeżeli zatem szukasz szkła, które zostało sklasyfikowane pod względem odporności na uderzenia ciałem miękkim, a także tego, jak zachowuje się po rozbiciu, teoretycznie masz do dyspozycji sporą gamę wyrobów. Jeśli jednak miałoby by dodatkowo szkłem bezpiecznym w myśl norm PN-EN ISO 12543-1:20011, PN-EN ISO 12543-2:2011, PN-EN 12150-1:2002 lub PN-EN 12150-2:2006 wówczas do dyspozycji użytkowników pozostanie jedynie szkło warstwowe oraz szkło bezpieczne termicznie hartowane. Podczas produkcji producenci zgodnie z normą PN-EN 12600:2004 podają klasy właśnie dla tego rodzaju wyrobów.

Chcąc podać klasy dla pozostałych produktów, producenci zmuszeni byliby do przeprowadzenia indywidualnych badań w myśl założeń konkretnego projektu. Warto mieć przy tym na uwadze, że szkło zbrojone lub szkło odprężone float także może podlegać klasyfikacji podanej w normie PN-EN 12600:2004, dzięki czemu w pewnych projektach staje się doskonałą alternatywą dla wyżej wymienionych wyrobów.

Jak widać powyżej, określenie klas szkła dla dokumentacji projektowej w myśl wymogów opisanych w normie PN-EN 12600:2004 jest procesem bardziej złożonym, niż mogłoby się wydawać. Zanim klasa danego wyrobu zostanie określona, należy najpierw określić priorytety, które dotyczą:

• preferowanego sposobu rozbicia/pękania wyrobu,
• roli, jaką ma odgrywać wytrzymałość na uderzenie
• cech dodatkowych badanego produktu.

Szyby antywłamaniowe — co warto wiedzieć na ich temat?

Szyby, które potocznie nazywa się antywłamaniowymi klasyfikuje się wg normy PN-EN 356:2000, w której określane są mianem szyb ochronnych. Badania jakie przeprowadzane są na produktach, mają na celu wskazanie ich odporności na działanie ręcznego ataku. Wspomniana norma określa odporność w aż ośmiu klasach: P1A, P2A, P3A, P4A, P5A, P6B, P7B i P8B. Tego rodzaju klasyfikację wykorzystuje się najczęściej do określenia odporności szyb warstwowych. Warto przy tym mieć na uwadze, że nie występują tutaj klasy O1 i O2.

Decydując się na szyby potocznie zwane antywłamaniowymi, trzeba pamiętać o tym, że nie są to produkty, które nie pozwalają ich stłuc i dostać się do wnętrza. Szyby, szczególnie te, które mają niższą klasę, mają za zadanie czasowo ochronić pomieszczenia przed włamaniem. Ich głównym zadaniem jest opóźnienie i znaczne utrudnienie włamywaczom wtargnięcie do domu lub innego budynku, w którym zamontowano produkt.

Jak zatem interpretować poszczególne klasy? Poniżej przedstawiamy tabelę, która przedstawia poszczególne klasy i dedykowane im wymagania (wg normy PN-EN 356.

Wymienione wyżej metody badawcze nie mają na celu wskazania najlepszego sposobu ataku, a jedynie pokazanie, jaką wytrzymałość ma badana szyba w danym momencie.

Przyglądając się powyższym informacjom można przyjąć, że zarówno szyby o najniższej klasie, jak i te o najwyższej mogą nosić miano szkła o podwyższonej odporności na atak ręczny złodziei. Warto przy tym mieć na uwadze, że różnica pomiędzy najniższą klasą P1A a najwyższą P8B jest kolosalna.

Jeżeli zatem w sieci znajdziesz informację, że szyba sklasyfikowana jako P1A jest jedynie szybą bezpieczną, musisz wiedzieć, że nie jest to prawda. Czytając takie informacje trzeba założyć, że autorom takiego stwierdzenia chodziło o odporność na uderzenie ciałem miękkim. Wówczas tego typu produkt powinien być poddany badaniom i klasyfikacji, jakie wynikają z normy PN-EN 12600.

Rozróżniając poszczególne klasyfikacje szyb musisz wiedzieć, że norma PN-EN 12600 oraz norma PN-EN 356-2000 to dwa różne dokumenty, które w żaden sposób nie są ze sobą powiązane. Wczytując się w ich treść można zauważyć, że określają zupełnie różne cechy charakterystyczne szkła. Przykładem może być tutaj szkło hartowane 6 mm [klasa 1(C)1], które zgodnie z normą PN-EN 12600 ma najwyższą klasę odporności na uderzenie ciałem miękkim, a zgodnie z normą PN-EN 356-2000 nie znajdziemy go wśród produktów odpornych na atak ręczny, ponieważ w tej kategorii nie zostało sklasyfikowane.

W wielu starszych publikacjach, aby jasno określić przydatność klas szyb w określonych zastosowaniach, dane przedstawiano w czytelnych tabelach. Mając na uwadze, że odczytanie tak zestawionych informacji nie stanowiło żadnego problemu, poniżej przedstawiamy tabelę, która porównuje obecną klasyfikację:

Powyższe porównania (szczególnie te dotyczące zastępowania przez szyby nieatrakcyjnych okratowań) należy traktować jako próbę odniesienia się do zasad zabezpieczania pomieszczeń, które stosowano zanim zostały wprowadzone szyby warstwowe. Porównanie to ma za zadanie pokazać ile czasu potrzeba do sforsowania szyby warstwowej, kiedy używa się ręcznych metod, porównując go do czasu, jaki potrzebny jest do przepiłowania określonej kraty.

Szyby bezpieczne i antywłamaniowe — jaką normą powinni kierować się producenci stolarki okiennej i drzwiowej?

Producenci, którzy zdecydowali się na tworzenie stolarki okiennej i drzwiowej muszą mieć na uwadze, że w zakresie ochrony antywłamaniowej obowiązuje obecnie norma PN-EN 1627:2011. W dokumencie można znaleźć informacje nt. wymagań i klasyfikacji dotyczących odporności na włamanie, jakie muszą spełnić m.in. okna i drzwi. Trzeba przy tym pamiętać, że sama szyba, którą sklasyfikowano na odporność na atak ręczny nie może być podstawą do określenia odporności na włamanie stolarki okiennej i drzwiowej. Podobnie sprawa wygląda przy klasyfikacji dotyczącej bezpieczeństwa użytkowników.

Aneta Wojtczak Absolwentka Politechniki Poznańskiej na kierunku Zarządzanie. Copywritingiem zajmuje się od ponad 10 lat. Od 2018 roku właścicielka firmy Wojtczak Marketing Aneta Wojtczak, która działa głównie w dwóch obszarach: szeroko pojęty copywriting (również SEO) oraz wirtualna asystentka. Tworzenie angażujących i rzetelnych treści to nie tylko jej praca, ale także pasja. Tematyką budowlaną interesuje się od momentu, kiedy kupiła własne mieszkanie. Wiedzę, którą zdobyła w tym zakresie w prosty sposób przekazuje innym. Poza pisaniem uwielbia gotować, szydełkować i podróżować.